FORMA PROBIOTYKU MA ZNACZENIE!

Probiotyki znane są głównie i kojarzone ze względu na ich przyjmowanie w trakcie i po antybiotykoterapii. Zawarte w produktach probiotycznch drobnoustroje pozwalają nie tylko w przywróceniu i utrzymaniu równowagi mikrobiologicznej jelit po antybiotykoterapii, ale także regulują pracę przewodu pokarmowego, wzmacniają układ odpornościowy oraz pozwalają na zachowanie równowagi psychofizycznej organizmu. Na rynku dostępne są dwie różne formy probiotyków: SUCHA i PŁYNNA, które różnią się między sobą wieloma aspektami.

Probiotyki

Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światową Organizacją Zdrowia probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Minimalna liczba żywych bakterii probiotycznych w gotowym produkcie wynosi 10⁶ jtk*/g lub ml produktu. Szczepy probiotyczne powinny być oznaczone zarówno nazwą rodzajową, nazwą gatunkową jak i oznaczeniem literowo-cyfrowym, ponieważ właściwości probiotyczne drobnoustrojów są SZCZEPOZALEŻNE, tzn. właściwe dla JEDNEGO, OKREŚLONEGO SZCZEPU, a nie dla całego gatunku.

Formy probiotyków

Obecnie na rynku spożywczym i farmaceutycznym obserwujemy dużą ekspansję produktów probiotycznych zarówno w postaci suchej (tabletki, kapsułki, saszetki) jak i w formie płynnej (napoje i koncentraty probiotyczne, suplementy probiotyczne). Nie wszyscy producenci produktów probiotycznych przedstawiają rzetelne informacje na etykietach swoich produktów, stąd często nieodczuwalny korzystny wpływ probiotyków na organizm człowieka dezorientuje konsumenta. Wybierając produkty probiotyczne powinniśmy być świadomymi klientami. Istotnym aspektem podczas stosowania probiotyków jest stosowanie się do zaleceń producenta i przyjmowanie probiotyku w takiej formie, w jakiej został on wytworzony. Jeżeli probiotyk ma postać kapsułki nie należy jej otwierać przed spożyciem ponieważ jest to element ochronny, który chroni liofilizowane szczepy probiotyczne przed warunkami panującymi w przewodzie pokarmowym (działanie kwasu solnego i soli żółci).

Produkty probiotyczne w postaci suchej i płynnej mogą występować w postaci jedno- i wieloszczepowej. Zarówno produkty jedno- jak i wieloszczepowe wykazują skuteczne działanie, niemniej jednak stosowanie PROBIOTYKÓW WIELOSZCZEPOWYCH powoduje wzajemne oddziaływanie różnych drobnoustrojów na siebie wpływając korzystnie na organizm człowieka.

Porównanie najważniejszych cech probiotyków w postaci suchej i płynnej zostało przedstawione w tabeli 1.

Tabela 1. Porównanie właściwości produktów probiotycznych w formie płynnej i suchej

Obecne w płynnych produktach probiotycznych POSTBIOTYKI, to biofunkcjonalne i bioaktywne metabolity zewnątrzkomórkowe bakterii probiotycznych, które zostały wytworzone podczas długotrwałego procesu ich hodowli, co jest niewątpliwą zaletą płynnej formy probiotyków. Ponadto zastosowanie probiotyków w postaci płynnej daje możliwość maksymalnego wykorzystania bioaktywnego potencjału szczepów bakterii probiotycznych poprzez pełną ich witalność i aktywność biologiczną.

Deklarowana przez producentów liczebność drobnoustrojów probiotycznych to wskaźnik istotny, jednak niewiele mówiący o biofunkcjonalności danego produktu. Zdolność bakterii probiotycznych występujących w postaci płynnej, gotowych do natychmiastowego zasiedlania przestrzeni jelit, wydaje się być dużo bardziej korzystna dla osiągnięcia maksymalnej wydajności stosowanej dawki produktu probiotycznego niż przyjęcie ilościowo jak największej liczebności drobnoustrojów probiotycznych w postaci suchej.

*jtk – jednostka tworząca kolonie

Bibliografia:

1. FAO: Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food, Report of a Joint FAO/WHO Working Group on Drafting Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food. London, Ontario, Kanada, 30 kwietnia i 1 maja 2002, (http://www.who.int/foodsafety/fs_management/en/probiotic_guidelines.pdf).
2. Trafalska E., Grzybowska K.: Probiotyki – alternatywa dla antybiotyków? Wiadomości lekarskie, 2004, 57 (9-10): 491-498.
3. Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z., Socha J.: PROBIOTYKI – EFEKTY ZDROWOTNE; ŻYWN-Nauk Technol Ja, 2010, 4(71): 20-36.
4. Chapman C.M.C., Gibson G.R., Rowland I.: Health benefits of probiotics: are mixtures more effective than single strains? Eur J Nutr, 2011, 50(1): 1-17.
5. Steinka I.: Wybrane aspekty stosowania probiotyków. Ann Acad Med Gedan, 2011, 41: 97-108.
6. Jach M., Łoś R., Maj M., Malm A.: Probiotyki – aspekty funkcjonalne i technologiczne. Post Mikrob, 2013, 52(2): 161-170.
7. Libudzisz Z.: Bakterie fermentacji mlekowej, w Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z.. Mikrobiologia techniczna. Tom 2. Mikroorganizmy w biotechnologii, ochronie środowiska i produkcji żywności. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
8. Hill C., Guarner F., Reid G., Gibson G.R., Merenstein D.J., Pot B., Calder P.C.: (2014). Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensusst atement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2014, 11(8): 506-514.
9. Szamocka M., Ameryk M., Świątkowski M.: Probiotics in medicine. J Educ Health Sport, 2017, 7(5): 486-496.
10. Ruszkowski J.: Przegląd doustnych prebiotyków, probiotyków, synbiotyków i postbiotyków dostępnych na polskim rynku aptecznym. Farm Pol, 2018, 74(2): 114-122.
11. Badania nad oceną jakości i biofunkcjonalności produktów probiotycznych firmy Living Food Sp. z o.o.. Monografia Naukowa, 2019.
12. Forssten S.D., Ouwehand A.C.: Simulating colonic survival of probiotics in single-strain products compared to multi-strain products. Microb Ecol Health Dis, 2017, 28(1): 1-4.
13. MacPherson C.W., Shastri P., Mathieu O., Tompkins T.A., Burguière P.: Genome-Wide Immune Modulation of TLR3-Mediated Inflammation in Intestinal Epithelial Cells Differs between Single and Multi-Strain Probiotic Combination. PLoS One, 2017, 12(1): 1-18.